Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wieliczce

POSTANOWIENIE

Dnia 3 lipca 2025 roku

Sąd Rejonowy w Wieliczce Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym: Przewodniczący sędzia Paweł Styrna Protokolant: protokolant sądowy I. M.

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2025 roku na rozprawie w W.

sprawy z wniosku P. C.

z udziałem A. S.

o ustalenie miejsca pobytu małoletniego oraz uregulowanie kontaktów

po rozpoznaniu wniosków o zabezpieczenie

postanawia:

1.  ustalić, że na czas trwania postępowania miejscem zamieszkania małoletniej K. S. ur. (...) w K. c. A. i P. będzie miejsce zamieszkania matki tj. P. C.;

2.  ustalić, że na czas trwania postępowania A. S. będzie miał prawo osobistych kontaktów z małoletnią córką K. S. ur. (...) w K. c. A. i P., poza miejscem zamieszkania z obowiązkiem jej odbioru oraz przyprowadzenia do miejsca zamieszkania:

a)  w każdą pierwszą i trzecią sobotę miesiąca od godz. 9:00 do godz. 20:00,

b)  w każdą druga i czwartą niedzielę miesiąca od godz. 9:00 do godz. 20:00,

c)  w każdy wtorek od godz. 14:00 do godz. 20:00;

3.  oddalić wniosek uczestnika o zabezpieczenie uregulowania kontaktów.

sędzia Paweł Styrna

sygnatura akt IV Nsm 295/25

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 3 lipca 2025r.

We wniosku o udzielenie zabezpieczenia wnioskodawczyni P. C., działając przez pełnomocnika, domagała się ustalenia, że na czas trwania postępowania miejscem zamieszkania małoletniej K. S. będzie miejsce zamieszkania matki, a także uregulowania kontaktów ojca, A. S. z dzieckiem w sposób ograniczony do spotkań w określonych dniach tygodnia (pierwsza i trzecia sobota miesiąca, druga i czwarta niedziela oraz każdy wtorek), bez możliwości nocowania dziecka poza domem matki. W uzasadnieniu wniosku podniesiono, iż dziecko jest w wieku wczesnodziecięcym, wymaga stałej i bliskiej opieki matki jako rodzica pierwszoplanowego, a dotychczas nie przebywało poza miejscem zamieszkania w porze nocnej. Wskazano również na istniejące obawy dotyczące samodzielnych kompetencji opiekuńczych ojca, w tym zarzuty związane z nadużywaniem alkoholu. W ocenie wnioskodawczyni tylko sądowe ustalenie miejsca zamieszkania dziecka i zabezpieczenie kontaktów w formie postulowanej pozwoli zapewnić dziecku niezakłócone funkcjonowanie i ochronę jego interesu w toku trwania postępowania.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik A. S., reprezentowany przez pełnomocnika, zasadniczo nie kwestionował żądania ustalenia miejsca zamieszkania małoletniej K. S. przy matce na czas trwania postępowania, jednocześnie złożył własny wniosek o udzielenie zabezpieczenia w zakresie kontaktów, domagając się ich znacznego rozszerzenia, w tym umożliwienia spotkań z dzieckiem z nocowaniem oraz kontaktów w dni świąteczne, wakacyjne i w okresie ferii. Uczestnik argumentował, że posiada odpowiednie warunki lokalowe, kompetencje wychowawcze oraz rzeczywiste zaangażowanie w życie dziecka. Twierdził również, że wcześniej zdarzały się sytuacje, w których sprawował nad dzieckiem samodzielną opiekę, w tym także w porze nocnej. W jego ocenie ograniczenie kontaktów do krótkich spotkań dziennych jest nieproporcjonalne i nieodpowiadające rzeczywistym możliwościom oraz potrzebom dziecka, które według uczestnika nawiązało z ojcem bliską i pozytywną relację.

Sąd zważył co następuje:

Postanowienie z dnia 3 lipca 2025 r. w sprawie o sygn. akt IV Nsm 295/25, w którym na czas trwania postępowania ustalono miejsce zamieszkania małoletniej K. S. przy matce oraz uregulowano kontakty ojca z córką w ograniczonym, lecz regularnym zakresie, bez nocowań, stanowi rozwiązanie w pełni odpowiadające aktualnemu dobru dziecka i jednocześnie realizuje cele i przesłanki zabezpieczenia w rozumieniu art. 730 § 1, art. 730 ¹ § 1–2 oraz art. 755 § 1 pkt 4 k.p.c. Przepis art. 730 § 1 k.p.c. przewiduje możliwość żądania zabezpieczenia w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd, natomiast zgodnie z art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c., przesłankami udzielenia zabezpieczenia są uprawdopodobnienie roszczenia oraz istnienie interesu prawnego, który zachodzi wówczas, gdy brak zabezpieczenia mógłby uniemożliwić lub poważnie utrudnić wykonanie orzeczenia końcowego lub osiągnięcie celu postępowania. Z kolei art. 755 § 1 pkt 4 k.p.c. stanowi podstawę do uregulowania w drodze zabezpieczenia sposobu wykonywania pieczy nad małoletnim dzieckiem, a także jego kontaktów z rodzicem, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnej sprawy.

Małoletnia K. S. jest dzieckiem w wieku niespełna dwóch i pół roku, co przesądza o konieczności zapewnienia jej opieki przez osobę najbliższą, z którą łączy ją silna więź emocjonalna i która dotychczas nieprzerwanie zapewniała jej codzienną pieczę, opiekę oraz wychowanie. Tym rodzicem jest matka dziecka, P. C. która nieprzerwanie od urodzenia dziecka zapewniała jej właściwą opiekę wychowawczą, zdrowotną i emocjonalną, a relacja między nimi ma charakter pierwotny i pierwszoplanowy. Zgromadzony materiał procesowy, w tym wywiad środowiskowy i oświadczenia stron potwierdza, że dziecko nie przebywało dotychczas na noc u ojca, a opieka ojca ograniczała się do kontaktów w ciągu dnia, pod nieobecność matki lub w sytuacjach uzgodnionych między stronami. Na obecnym etapie postępowania, przy braku przeprowadzonych jeszcze dowodów, w szczególności z opinii i w kontekście istotnych zastrzeżeń zgłaszanych przez matkę co do samodzielnych kompetencji opiekuńczych ojca, w szczególności w godzinach nocnych, sąd przyjął, że rozwiązanie zabezpieczające opierać się musi na status quo utrwalonym w życiu dziecka.

Uregulowanie kontaktów w sposób przewidziany w postanowieniu, a więc poprzez umożliwienie ojcu spotkań trzy razy w tygodniu, w soboty, niedziele i wtorki, w godzinach dziennych, stanowi rozwiązanie wyważone i dostosowane do potrzeb rozwojowych dziecka w tym wieku. Zapewnia to nie tylko zachowanie kontaktu ojca z dzieckiem, lecz także umożliwia realizację obowiązku i prawa rodzica do wychowania dziecka zgodnie z art. 113 § 1 k.r.o. Równocześnie zabezpieczenie uwzględnia istotne zastrzeżenia podnoszone przez matkę co do konieczności zapewnienia małoletniej stabilności, przewidywalności i bezpieczeństwa w okresie jej szczególnie intensywnego rozwoju emocjonalnego i fizycznego.

Wydane postanowienie ma charakter tymczasowy i nie przesądza o ostatecznym rozstrzygnięciu sprawy, w szczególności w zakresie zakresu kontaktów, możliwości nocowania dziecka u ojca czy dalszej formy sprawowania pieczy. Sąd zapowiedział bowiem przeprowadzenie dalszych dowodów, w tym z przesłuchania stron i świadków, jak również ewentualne dopuszczenie opinii biegłych (...). Dopiero w oparciu o te dowody możliwa będzie finalna ocena zdolności wychowawczych każdego z rodziców, stopnia ich zaangażowania w życie dziecka, a także faktycznej gotowości do przejęcia szerszej pieczy.

W tym kontekście zabezpieczenie przyjęte w postanowieniu w sposób adekwatny i proporcjonalny realizuje cel przewidziany w art. 730 ¹ § 2 k.p.c., ponieważ z jednej strony gwarantuje dziecku ciągłość opieki ze strony rodzica pierwszoplanowego tj. matki, z drugiej zaś zapewnia ojcu możliwość utrzymania więzi z dzieckiem w sposób bezpieczny i kontrolowany, przy poszanowaniu jego uprawnień jako rodzica, co w rezultacie czyni zadość konstytucyjnej zasadzie dobra dziecka jako wartości nadrzędnej.

Wyjaśnić też należy, że dobro dziecka jako nadrzędna zasada stanowi kluczową kategorię aksjologiczną i normatywną w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, w tym zwłaszcza w postępowaniach dotyczących ustalenia miejsca pobytu małoletniego dziecka oraz uregulowania jego kontaktów z rodzicami. Sąd, podejmując decyzję także w zakresie zabezpieczenia, obowiązany jest kierować się wyłącznie dobrem małoletniego. Dobro dziecka posiada charakter nadrzędny i decydujący, a wszelkie rozstrzygnięcia sądów opiekuńczych muszą być dokonywane przez pryzmat oceny, czy służą one właściwemu zabezpieczeniu interesów małoletniego, zarówno w wymiarze emocjonalnym, psychologicznym, jak i społecznym.

W kontekście niniejszej sprawy, dobro dziecka było dla Sądu miernikiem adekwatności i proporcjonalności przyjętego środka zabezpieczenia. Sąd w szczególności uwzględnił wiek dziecka (niespełna dwa i pół roku), stopień jego emocjonalnego przywiązania do matki jako podstawowego opiekuna, dotychczasowy model sprawowania pieczy oraz kwestie dotyczące stabilności środowiska wychowawczego. Uwzględnienie dobra dziecka nie polega jedynie na ochronie przed zagrożeniami, ale również na stwarzaniu optymalnych warunków dla jego rozwoju w atmosferze bezpieczeństwa, ciągłości i przewidywalności relacji rodzinnych. Zasada dobra dziecka, jako zasada nadrzędna nie może być traktowana w sposób formalny ani ograniczony wyłącznie do interesu jednego z rodziców. Wymaga każdorazowo pogłębionej analizy sytuacji dziecka, jego potrzeb, predyspozycji rozwojowych oraz zdolności wychowawczych obojga rodziców. W okolicznościach faktycznych sprawy, Sąd w świetle zgromadzonego dotąd materiału, ocenił że zachowanie nieprzerwanej pieczy matki i powstrzymanie się od kontaktów z nocowaniem w domu ojca służy nie tylko realizacji formalnego prawa rodziców, ale przede wszystkim chroni i wspiera małoletnią K. w jej naturalnym rytmie życia i rozwoju emocjonalnym. Tylko tak rozumiane dobro dziecka może stanowić rzeczywistą podstawę do podejmowania decyzji zabezpieczających w sprawach o pieczę i kontakty.

Matka jako rodzic pierwszoplanowy pełni w życiu małoletniego dziecka funkcję centralną i fundamentalną zarówno w wymiarze codziennej opieki, jak i kształtowania emocjonalnych podstaw jego funkcjonowania. Ustalone w toku postępowania okoliczności, poparte zarówno twierdzeniami stron, jak i treścią wywiadu środowiskowego, jednoznacznie potwierdzają, że od momentu narodzin K. to P. C. nieprzerwanie sprawuje nad nią codzienną, bezpośrednią i kompleksową opiekę, obejmującą nie tylko aspekty fizyczne, ale również psychiczne, edukacyjne i emocjonalne. Matka zapewnia dziecku stabilność, przewidywalność oraz warunki wychowawcze dostosowane do jego rozwojowych potrzeb. Funkcja matki jako opiekuna pierwszoplanowego znajduje również oparcie w psychologicznej wiedzy o rozwoju małych dzieci, według której w pierwszych latach życia więź emocjonalna z głównym opiekunem, najczęściej matką ma kluczowe znaczenie dla kształtowania poczucia bezpieczeństwa, ufności oraz zdolności do regulacji emocjonalnej i społecznej. Małoletnia K. ma niespełna dwa i pół roku, co oznacza, że znajduje się na etapie intensywnego rozwoju emocjonalnego i poznawczego, a wszelkie nagłe zmiany w strukturze opieki, zwłaszcza obejmujące nocowanie poza domem i poza obecnością stałego opiekuna, mogą wywołać u dziecka poczucie destabilizacji i niepokoju.

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że dotychczasowy model opieki nad dzieckiem, potwierdzony zgodnymi oświadczeniami stron, zakładał powierzanie małoletniej ojcu jedynie w ograniczonym zakresie i na czas dnia, bez praktyki samodzielnej pieczy nocnej. Pomimo deklarowanego zaangażowania ojca, brak jest obecnie podstaw faktycznych do przyjęcia, że jest on w stanie przejąć odpowiedzialność za dziecko w godzinach nocnych w sposób równie pewny, jak czyni to matka. Uznanie P. C. za rodzica pierwszoplanowego nie jest zatem wyrazem dyskryminacji drugiego z rodziców, lecz wynikiem obiektywnej oceny sytuacji dziecka i relacji, które zostały ukształtowane przez nieprzerwaną i samodzielną opiekę matki od chwili narodzin dziecka.

Z tych względów Sąd, realizując obowiązek kierowania się dobrem dziecka jako zasadą nadrzędną, przyjął, że tymczasowe utrzymanie pieczy nad dzieckiem przy matce, a także uregulowanie kontaktów ojca w sposób dostosowany do wieku i potrzeb dziecka – bez nocowania – jest rozwiązaniem zgodnym z interesem małoletniej K.. Taki model zabezpieczenia pozwala na zachowanie ciągłości opieki sprawowanej przez rodzica pierwszoplanowego, a jednocześnie umożliwia drugiemu rodzicowi budowanie więzi z dzieckiem w bezpiecznych i rozwojowo adekwatnych warunkach.

Zastosowany przez Sąd sposób zabezpieczenia kontaktów ojca z małoletnią córką, poprzez ich uregulowanie na czas trwania postępowania w formie regularnych spotkań trzy razy w tygodniu, bez nocowania, stanowi rozwiązanie optymalne i wyważone, uwzględniające zarówno dobro dziecka, jak i prawa rodziców. Rozstrzygnięcie to realizuje zasadę proporcjonalności i adekwatności środka zabezpieczającego w rozumieniu art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c., jednocześnie uwzględniając treść art. 113 § 1 k.r.o., zgodnie z którym rodzice mają prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów z dzieckiem niezależnie od władzy rodzicielskiej.

Wydane zabezpieczenie umożliwia uczestnikowi regularne i osobiste spotkania z dzieckiem bez obecności matki, co pozwala na budowanie i pogłębianie więzi emocjonalnej z córką, a także realizację rodzicielskiej funkcji wychowawczej. Podkreślenia wymaga, że Sąd nie zakazał ojcu kontaktów z dzieckiem, a przeciwnie, stworzył warunki do ich bezpiecznego, regularnego i rzeczywistego wykonywania, w tym również bez obecności matki, co stanowi przejaw poszanowania jego uprawnień jako rodzica. Rozwiązanie to stanowi kompromis pomiędzy potrzebą ochrony dobra dziecka a koniecznością umożliwienia drugiemu rodzicowi realnego udziału w życiu dziecka. Ukształtowany w ten sposób model kontaktów odpowiada standardom orzecznictwa sądowego, które nakazuje indywidualizację rozwiązań w zakresie pieczy i kontaktów w zależności od wieku dziecka, jego stopnia samodzielności oraz uwarunkowań psychofizycznych.

Jak już wyżej zasygnalizowano, zabezpieczenie udzielone przez Sąd w postanowieniu z dnia 3 lipca 2025 r. ma charakter tymczasowy, co wynika z istoty środków zabezpieczających uregulowanych w art. 730 § 1 i art. 755 § 1 k.p.c. Tymczasowość ta oznacza, że rozstrzygnięcie w przedmiocie kontaktów oraz miejsca zamieszkania dziecka obowiązuje jedynie na czas trwania postępowania i ma na celu zapewnienie stabilizacji sytuacji życiowej dziecka do momentu wydania ostatecznego orzeczenia w sprawie. Celem zabezpieczenia nie jest przesądzenie końcowego rozstrzygnięcia, lecz ochrona interesu dziecka oraz zapewnienie, że realizacja jego podstawowych potrzeb emocjonalnych, wychowawczych i bytowych, nie zostanie zachwiana w toku procesu. Jak wynika z protokołu rozprawy, postępowanie znajduje się obecnie na wstępnym etapie, nie przeprowadzono jeszcze zasadniczych dowodów z przesłuchań stron, świadków ani ewentualnej opinii biegłych z (...), a Sąd zarządził wymianę pism przygotowawczych oraz zobowiązał strony do odniesienia się do wzajemnych twierdzeń, w tym do kwestii związanych z kompetencjami wychowawczymi, logistyką kontaktów i możliwością sprawowania pieczy w okresach nocnych oraz podczas ferii, wakacji i świąt. W tej sytuacji przyjęte przez Sąd rozwiązanie musi być traktowane jako doraźna regulacja mająca na celu niedopuszczenie do eskalacji konfliktu rodzicielskiego i zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa w okresie toczącego się postępowania. Zabezpieczenie, nie zamyka więc też drogi do późniejszego, ewentualnego poszerzenia kontaktów ojca z dzieckiem, w tym także w zakresie objęcia ich elementami nocowania czy dłuższych okresów pieczy. Tego rodzaju decyzje wymagają jednak każdorazowo pogłębionej oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym analizy realnych kompetencji wychowawczych każdego z rodziców, warunków lokalowych, dotychczasowego zaangażowania w opiekę oraz relacji emocjonalnych łączących dziecko z każdym z rodziców. Tylko jednak na podstawie wszechstronnie zebranych i ocenionych dowodów sąd może w sposób odpowiedzialny orzec o docelowym modelu pieczy nad dzieckiem.

Przyjęta tymczasowa regulacja nie może być zatem interpretowana jako wyraz uprzedzenia Sądu wobec jednego z rodziców, lecz jako środek konieczny w celu ochrony małoletniego dziecka w sytuacji braku rozstrzygnięcia końcowego. Sąd, podejmując decyzję o zabezpieczeniu, kieruje się obowiązkiem ochrony interesu dziecka w bieżącej chwili i przy aktualnie dostępnych informacjach, jednocześnie zachowując otwartość na modyfikację tego rozwiązania w przyszłości, w miarę pojawiania się nowych danych i ustaleń dowodowych. Tak ukształtowany mechanizm kontroli sądowej zabezpieczenia w toku przewodu sądowego stanowi gwarancję elastyczności postępowania opiekuńczego i jego zgodności z zasadą nadrzędności dobra dziecka.

Postanowienie o zabezpieczeniu z dnia 3 lipca 2025r. godzi w sobie dwa istotne elementy: z jednej strony, potrzeby i dobro małoletniej, wymagającej stabilnego i bezpiecznego otoczenia oraz obecności matki jako głównego opiekuna, z drugiej zaś prawo ojca do uczestniczenia w wychowaniu dziecka i obowiązek utrzymywania więzi z córką. Regulacja ta więc odpowiada dyrektywie wynikającej z art. 113 § 1 k.r.o., która przewiduje prawo i obowiązek rodziców do utrzymywania kontaktów z dzieckiem, oraz z orzecznictwem wskazującym, że dobro dziecka winno być zawsze rozpatrywane w kontekście jego realnych potrzeb emocjonalnych, zdrowotnych i społecznych, a nie wyłącznie przez pryzmat interesów rodziców.

Podsumowując, rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia zostało wydane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa procesowego i materialnego oraz znajduje oparcie w zasadzie nadrzędności dobra dziecka, która stanowi fundament orzecznictwa w sprawach rodzinnych. Orzeczenie to harmonizuje ochronę interesu małoletniej z prawem i obowiązkiem obojga rodziców do utrzymywania kontaktów z dzieckiem, zapewniając jednocześnie dziecku stabilność, ciągłość opieki i bezpieczeństwo w okresie toczącego się postępowania. Ustanowiony sposób realizacji kontaktów odpowiada aktualnym potrzebom dziecka i uwzględnia jego wiek, emocjonalne przywiązanie do matki jako opiekuna pierwszoplanowego oraz dotychczasową praktykę sprawowania pieczy. Zabezpieczenie ma charakter tymczasowy i elastyczny – pozostaje pod kontrolą sądu i może zostać odpowiednio zmodyfikowane w oparciu o wynik dalszego postępowania dowodowego, w tym opinii (...) i przesłuchań stron. Postanowienie o zabezpieczeniu realizuje także konstytucyjne oraz ustawowe gwarancje ochrony interesu dziecka jako wartości nadrzędnej.

sędzia Paweł Styrna